Madama Butterfly

Giacomo Puccini

(Keulen 16-11-1996/ Bühnen der Stadt Köln)
(Keulen 24-11-1996/ Bühnen der Stadt Köln)

(Antwerpen 08-11-2009/ Vlaamse Opera Antwerpen)

Libretto van Guiseppe Giacosa en Luigi Illica, naar John Luther Long en David Belasco. Japanse tragedie,.Opera in 3 aktes.
Plaats en tijd. Nagasaki, rond 1900 (akte II en III drie jaar later 1903)
Première. Eerste versie. (2 aktes) Milaan (Teatro alla Scala) op 17-02-1904.              
Première. Tweede versie. Brescia (Teatro Grande) op 28-05-1904.              
Première. Definitieve versie. Parijs (opéra Comique) op 28-12-1906.  
 

Akte I
De Amerikaanse marineofficier Pinkerton zal in Japanse stijl gaan trouwen met de vijftienjarige geisha Cio-Cio-San, die door haar vriendinnen Madame Butterfly wordt genoemd. Hij bezichtigt het huisje waar hij met haar gaat wonen. De huwelijksmakelaar, Goro, heeft alles voor hem geregeld, het huwelijk en het huis. Hij stelt Pinkerton voor aan zijn toekomstige Japanse bedienden, onder wie Suzuki, het trouwe kamermeisje van Butterfly.

De eerste bruiloftsgast is de Amerikaanse Consul Sharpless, die zijn landgenoot nog eens wil waarschuwen. Het bruidje is de dag tevoren op het consulaat geweest. Hij heeft haar niet gezien maar wel horen spreken. Het is goed dat Pinkerton de hele ceremonie naar Japans gebruik (een contract voor 99 jaar, met recht van opzegging) een leuke grap vindt, maar zal de geisha de zaak misschien niet ernstiger opnemen? Maar Pinkerton vindt de consul een pessimistische dwarskijker. duet. Amore o grillo. Hij schenkt hem een glas whisky in en brengt een toost uit op zijn toekomstige Amerikaanse echte bruid.

Goro kondigt de komst aan van de bruid en haar stoet. aria met koor. Ancora un asso or via.  I)  Butterfly vat haar verbintenis met Pinkerton, van wie zij zielsveel houdt, zeer ernstig op. Ze is zelfs bereid de godsdienst van haar voorvaderen af te zweren en het geloof van haar echtgenoot aan te nemen. Ieri son salita. Zij verzamelt haar weinige persoonlijke bezittingen, waaronder een zwaard. Goro fluistert naar Pinkerton dat dit een familiestuk is waarmee haar vader indertijd harakiri heeft gepleegd.

De keizerlijke commissaris maakt zijn entree en het huwelijkscontract wordt officieel getekend. Het feestelijke samenzijn met de vele ongenode gasten die Pinkerton het liefst zo spoedig mogelijk ziet vertrekken, wordt wreed verstoord door de oom van Butterfly. De Bonze, een Sjinto priester die de banvloek over haar uitspreekt omdat zij het geloof van haar voorvaderen heeft afgezworen. Hij neemt alle aanwezigen met zich mee. Butterfly blijft alleen achter. Suzuki is de enige die haar trouw blijft.

De avond valt. Suzuki helpt Butterfly in het huisje haar staatsiekleed uit te trekken en haar witte bruidskleed aan te doen. Zo komt zij naar buiten waar Pinkerton haar in de armen sluit. We horen hier een van de mooiste liefdes duetten uit de hele opera literatuur. Viene la sera, en Vogliatemi bene, en de schitterende aria van Pinkerton. De passie bereikt zijn hoogtepunt in. Dolce notte! Quante stelle.

Akte II
Drie jaar later.
Pinkerton heeft Butterfly al lang geleden verlaten en is naar Amerika vertrokken met de belofte dat hij terug zal komen. Suzuki bidt om zijn terugkomst. Butterfly is zeker van de terugkomst van Pinkerton, en beschrijft die blijde gebeurtenis in haar visionaire aria. Un bel di vedremo.

Pinkerton moet weer terugkeren naar Nagasaki maar hij is absoluut niet van plan bij zijn Japanse echtgenote in te trekken. Hij heeft aan Sharpless geschreven dat zijn Amerikaanse echtgenote hem zal vergezellen. De consul brengt een onverwacht bezoek aan Butterfly om haar dit pijnlijke nieuws mee te delen, maar alleen al bij het zien van de brief raakt Butterfly echter zo ontroerd dat hij niet de kans krijgt haar de waarheid te vertellen. Zij denkt dat hij haar niet is vergeten.

Als Sharpless op het punt staat haar de harde feiten mee te delen, wordt hij onderbroken door prins Yamadori, een rijke Japanner die zijn oog op Butterfly heeft laten vallen en haar tot een van zijn bijvrouwen wil maken. De prins werd tot dit bezoek aangemoedigd door Goro, want het geld dat Pinkerton aan zijn jeugdige echtgenote had gegeven begint op te raken. Butterfly ontvangt de Japanner beleefd en hoffelijk, maar wijst hem onverbiddelijk af.

Als Yamadori onverrichter zake is vertrokken heeft Sharpless eindelijk gelegenheid de brief voor te lezen. Hij heeft de onaangename taak Butterfly erop voor te bereiden dat Pinkerton in Amerika getrouwd is. Butterfly is echter zo ongeduldig en opgewonden dat ze elke zin van de brief verkeerd begrijpt. In een laatste poging duet. Ora a noi  probeert Sharpless haar aan het verstand te brengen dat Pinkerton haar verraden heeft. Butterfly gaat daarop haar zoontje halen, geboren na het vertrek van Pinkerton. Zij is ervan overtuigd dat Pinkerton zal terugkomen zodra hij weet dat zijn zoontje op hem wacht. aria. Sai cos' ebb cuore.

Alle inspanning van Sharpless is vergeefs. Zij verwijt hem zijn hardheid. Che tua madre.  En als Pinkerton nu eens niet terug zou komen? Dan rest haar nog slechts de keuze uit twee mogelijkheden; haar oude beroep van geisha weer op te nemen of te sterven. Sharpless belooft Pinkerton in te lichten en gedeprimeerd gaat hij weg. Nauwelijks is hij vertrokken of Suzuki begint Goro af te tuigen, omdat deze gezegd had dat het kind een bastaard was en in Amerika wettelijk niet erkend zou worden.

Butterfly haalt het zwaard te voorschijn, maar Suzuki houdt haar tegen. Op dat moment hoort men in de verte een kanonschot. Dat betekent dat een oorlogsschip de haven binnenvaart. Butterfly en Suzuki speuren door een verrekijker en herkennen het schip van Pinkerton, de "Abraham Lincoln". Nu is Butterfly ervan overtuigd dat Sharpness ongelijk had. Haar trouw zal nu beloond worden, de man die zij lief heeft keert terug.

Zij moeten nu het huis met bloemen versieren om hem waardig te ontvangen. De tuin wordt leeggeplukt en zij zingen het bekoorlijke 'bloemenduet Scuoti quella fronda di ciiegio en daarna trekt Butterfly haar bruidsjurk weer aan. Zij maakt drie gaatjes in de 'sjosji' waardoor zij zelf, Suzuki en het kind naar de komst van Pinkerton kunnen kijken. Inmiddels is het avond geworden. Suzuki en het jongetje gaan slapen maar Butterfly blijft vol vertrouwen de wacht houden.

Akte III   2)
De volgende ochtend staat Butterfly nog steeds op de uitkijk. Suzuki raadt Butterfly aan wat te rusten en belooft haar te wekken zodra Pinkerton komt. Butterfly gaat naar de slaapkamer en zingt een wiegeliedje voor het nog slapende kind. Uiteindelijk arriveert Pinkerton, in gezelschap van Sharpless. Suzuki raakt ins verontrust als de waarheid tot haar doordringt. In de tuin ziet zij een dame rondwandelen, Pinkertons Amerikaanse bruid. Zij zijn gekomen om het kind, dat een Amerikaanse opvoeding zal krijgen, te halen.

Pinkerton zingt samen met Sharpless en Suzuki een trio. Io so che alle Sue pene.  Pinkerton ziet zijn wreedheid in, hij kan de situatie niet meer aan en neemt op hartverscheurende wijze afscheid van het huisje dat hij zo goed gekend heeft. Addio, fiorito asil. Vol wroeging gaat hij heen. Zijn vrouw, nu binnen, heeft van Suzuki gehoord dat zij zal helpen om het kind mee te krijgen. Butterfly verschijnt stralend in de verwachting haar echtgenoot te begroeten. Dan volgt een tragische en aangrijpende scène waarin de waarheid aan het licht komt.

Zij wenst Kate, de werkelijke echtgenote van Pinkerton, op hoffelijke wijze geluk en belooft haar dat ze het kind over een half uur kan komen halen. Als de gasten weg zijn barst Butterfly in snikken uit. Ze geeft Suzuki opdracht alle blinden te sluiten. Die weet wat dit wil zeggen en stuurt het kind naar binnen om zo de voorgenomen zelfmoord te verhinderen. Butterfly neemt ontroerd afscheid van haar zoontje Con onor muore.

In een diep tragische scène trekt zij zich achter een kamerscherm terug en pleegt harakiri met het zwaard van haar vader. Als Pinkerton terugkomt om het kind te halen doet ze nog enkele stappen in de richting van de deur maar valt dood neer op het moment dat hij binnenkomt.  
 

(Keulen 16-11-1996 / Bühnen der Stadt Köln)

(Keulen 24-11-1996 / Bühnen der Stadt Köln)

(Antwerpen 08-11-2009 / Vlaamse Opera Antwerpen)