Maria de Rohan

Maria de Rohan.jpg

Gaetano Donizetti

   

 

(Aken 13-05-2000 / Theater Aachen)

Libretto van Salvatore Cammaromo.
Tragische opera met 3 aktes.
Plaats en tijd. Parijs, het Louvre rond 1630 
Première. stad Wenen ( Kärntnertortheater ) op 05-06-1843.  

MARIA (Gravin van Rohan)sopraan
RICCARDO (Graaf van Chalais)tenor
ENRICO (Hertog van Chevreuse) 
DE FIESQUEbas
VISCONTE DI SUZEbas
ARMANDO DI GONDItenor
AUBRY (secretaris van Riccardo)tenor
BEDIENDE VAN ENRICObas


Inhoud

Voorgeschiedenis 
Het drama speelt zich af in Frankrijk, gedurende de regeringsperiode van Lodewijk de 13e en zijn minister kardinaal Richelieu.
De liefdesverhouding die Maria Gravin van Rohan en Riccardo Graaf van Chalet hebben, moet tot een eind komen, omdat Maria aan de wens van haar stervende moeder Ernico moet voldoen.
Op verzoek van haar moeder moet zij met de Hertog van Chevreuse trouwen.
Vanwege de macht van de kardinaal moet dit huwelijk geheim blijven. Chevreuse wordt echter voor enige tijd in de gevangenis gezet, omdat hij de neef van Richelieu in een duel gedood heeft.
Deze neef had Richelieu met Maria willen laten trouwen.
Op duelleren stond in deze tijd de doodstraf.

Akte I

Openingskoor
Het Louvre, in het paleis van de koning.
Maria schrijft Chalais haar voormalige geliefde een brief. Zij wil hem ontmoeten, omdat hij goede contacten met de Koning heeft en haar wellicht kan helpen om de doodstraf van Chevreuse ongedaan te maken.
In het paleis gaat het gerucht dat minister Richelieu zijn macht en invloed begint te verliezen.
Het gezelschap in het paleis wil feest vieren omdat zij geloven dat de tijd van onderdrukking eindelijk voorbij is. 
Resitatief,  Non seguita la caccia en cavatina van Chalais Quando il cor da lei piagato
Chalais voldoet aan haar verzoek, maar beklaagt zich erover dat Maria hem sinds enige maanden om onverklaarbare redenen mijdt. Nog altijd heeft hij hoop dat hun liefde niet voorbij is.
Maria komt gehaast op en vraagt Chalais om voorspraak voor de tot dood veroordeelde Chevreuse. Chalais heeft er moeite mee om een rivaal te helpen.
Hij vraagt aan Maria of zij nog van hem houdt. Waarop Maria antwoordt  "Ik mag niet".
Er mag geen tijd verloren gaan, want de koning zal spoedig op het feest verschijnen.
Chalais stemt ermee in voor Chevreuse te pleiten. Maar hij kan de donkere gevoelens die hij over de dood heeft niet loslaten.
"Een van uw wensen in mijn lot, maar ik zal misschien vreselijke moeten boeten voor het leven dat ik ga verdedigen,  wellicht met de dood".
Chalais gaat naar de vertrekken van de Koning, en Maria blijft alleen achter, denkend,  "Als je eens wist dat hij mijn echtgenoot is". 
Resitatief en cavatina van Maria.
Maria beklaagt zich erover dat het lot haar ertoe brengt de mensen waar zij van houdt te moeten beliegen en bedriegen. Tegelijkertijd overheerst de angst om het leven van Chevreuse. Haar leed en pijn zijn zichtbaar.
Visconte di Suze vraagt aan Maria waarom zij bij het feest zo verdrietig was. Maar nog voordat Maria kan antwoorden komt Chalais met een brief uit de vertrekken van de Koning.
In deze brief stemt de Koning toe gratie te verlenen aan Chevreuse. Resitatief van Maria met koor.
Maria bedankt Chalais omdat hij zo moedig was zich voor Chevreuse in te zetten. Maar van de diepe liefde die zij nog steeds voor Chalais voelt mag zij niets laten merken.
Het gezelschap in het paleis, en Fiesque vinden Maria`s vreugde ongepast. Maria verlaat het vertrek. 
Resitatief en cavatina van Chevreuse
Armando di Gondí wordt door het hofgezelschap met verbazing begroet. Hij had Chevreuse bij het duel als secondant bijgestaan en moet dus ook vrezen voor de wraak van Richelieu.
Maar Gondí bevestigt de geruchten dat Richelieu kort voor zijn val staat.
Hij betreurt het dat de schijnheilige Fiesque door Richelieu tot kapitein van de garde zal worden benoemd.
Gondí vertelt dat zijn leven ook niet eenvoudig was. Hij wilde al lang de liefde van een vrouw verwerven, maar steeds weerstond zij hem. Nu denkt hij dat hij weet waarom.
Zij is de maîtresse van de kardinaal.
De vrouw die hij bedoelt is, Maria di Rohan. Chalais verdedigt meteen haar eer en daagt Gondí uit voor een duel. Op dat moment verschijnt Chevreuse, die met behulp van de brief van de Koning uit de gevangenis ontslagen is.
Hij gaat naar Chalais, de man die zij leven redde. Op een dag zal hij de grote schuld die hij bij hem heeft inlossen.
Cheuvreuse bedenkt hoe blij hij zal zijn, als hij Maria in zijn armen kan sluiten nu zijn pijnlijke tijd in de donkere kerker voorbij is. 
Eerste finale
Chalais begrijpt dat Chevreuse en Maria een verhouding hebben. Chevreuse merkt verwarring bij Chalais.
Voordat Chalais een verklaring kan geven bericht Visconte over het op handen zijnde duel. Chevreuse biedt zich tot Chalais` ontsteltenis direct aan als secondant.
Het duel zal de volgende morgen bij zonsopgang plaatsvinden bij de toren van Nesle.
Visconte neemt afscheid van de Koning, en Maria komt met belangrijk nieuws; Richelieu is inderdaad gevallen. Het gezelschap juicht de Koning toe.
Omdat de macht van Richelieu is gebroken kan Chevreuse eindelijk zijn grote geheim openbaar maken.
Maria is zijn vrouw.
Visconte keert terug met de mededeling dat Chalais door de koning tot de opvolger van Richelieu benoemd is. Maar Chalais voelt zich hier niet gelukkig mee.
Zonder Maria heeft het leven voor hem geen waarde. De hovelingen bejubelen Chalais en de Koning.
Chalais neemt afscheid en Gondi herinnert hem aan het duel van de volgende morgen.
Akte II
In het huis van Chalais. 
Resitatief en cavatina van Chalais, Alma  soave e cara.
Het is vroeg in de morgen, kort voor het duel. Chalais schrijft een afscheidsbrief voor Maria en verstopt hem.
Hij geeft Aubry opdracht haar de brief te brengen als hij de volgende dag 's avonds nog niet terug is. In de kamer ernaast ligt de slapende moeder van Chalais.
Chalais heeft visioenen over de dood. Zou er voor hen beiden bij het aanbreken van de dag de dodenslaap wachten?
Scène en duet van Chalais - Chevreuse.
Aubry laat een gemaskerde vrouw binnen. Het is Maria die haar verhullende mantel afdoet. Zij is gekomen om Chalais te waarschuwen.
De koning heeft haar bekend dat hij Richelieu zijn ambt en rang heeft teruggegeven. Dit betekent gevaar voor Chalais die net als opvolger van Richelieu benoemd was.
Maria dringt erop aan dat hij vlucht.
Dan klinkt van buiten de stem van Chevreuse. Chalais verstopt Maria in een andere kamer.
Chevreuse komt Chalais ophalen voor het duel en bekijkt spottend het lichte wapen dat Chalais heeft.
Hij gaat naar de kamer ernaast om daar naar een zwaarder wapen te zoeken. Chalais kan hem niet tegen houden, maar maant Chevreuse zachtjes te doen omdat zijn moeder in het nevenvertrek slaapt.
Daar ontdekt Chevreuse de mantel die op de grond ligt. Nu begrijpt hij alles.
Chalais die denkt dat Chevreuse de mantel als de mantel van zijn vrouw herkent, raakt in paniek en probeert de situatie uit te leggen,
Het is niet de liefde die haar hier bracht.
Chevreuse amuseert zich echter over de vertwijfeling van Chalais. Hij denkt dat Chalais voor het duel nog een liefdesavontuurtje heeft met de een of andere vrouw.
Hij doet een beroep op Chalais om samen het duel, naar de overwinning te brengen. Chalais stuurt Chevreuse vooruit. 
Tweede finale 
Duet, Chalais-Maria.
Maria komt uit haar schuilplaats. Zij wil Chalais ervan weerhouden om te duelleren, omdat hierop de doodstraf staat.
Maar Chalais wil zijn eer hoog houden, en geeft gehoor aan het noodlot.
Maria probeert alles om hem tegen te houden, zij vraagt om genade voor zichzelf, en wijst op de pijn die zij zal voelen.
Ook zijn moeder zal sterven van verdriet. Wanhopig dreigt zij dat zij meteen na zijn vertrek zal sterven.
Het is laat geworden. Visconte roept van buiten dat Chevreuse naar het duel moet komen.
Chalais wil snel weg. Zijn hart is al gestorven bij het vernemen dat Maria de vrouw van iemand anders was.
Maria smeekt hem te blijven.
Akte III
Scene Chevreuse-Maria-Chalais 
Chalais is te laat voor het duel. Chevreuse heeft zijn plaats ingenomen en is slechts licht gewond. Maar Gondí is dood.
Scene en gebed van Maria,
Aubry snelt binnen en bericht dat gewapende mensen van Richelieu in het huis zijn binnengedrongen.
Zij hebben de brief gestolen die Chalais had verstopt.
Chalais waarschuwt Maria en dringt erop aan dat zij vlucht. Hij wil haar huwelijk niet in gevaar brengen, maar haar onder bescherming van haar familie stellen.
Hij wil alles voor de vlucht voorbereiden en belooft Maria dat hij, als zij hem de volgende uren niet volgt, terug zal komen om met haar te sterven.
Alleen gebleven zakt Maria weg in sombere visioenen. De gehoorzaamheid tegenover haar moeder, die haar alle geluk ontnomen heeft, zal haar nu ook nog haar leven kosten.
Zij bidt tot haar moeder en vraagt God om genade voor haar. Resitatief en cavatina van Chevreuse.
Chevreuse komt terug en denkt dat Chalais nu gevlucht is en in veiligheid. Fiesque roept Maria bij de koningin.
Maria is heel bang dat de ontdekking van haar liefde voor Chalais snel verraden wordt, en verlaat het huis. Fiesque geeft de brief aan Chevreuse.
Richelieu hoopt dat Chevreuse hem zal verraden waar de verblijfplaats van Chalais is. Hij wil echter eerst de brief lezen.
Chevreuse kan maar niet geloven dat Maria hem met Chalais bedrogen zou hebben. Hij is treurig om het verlies van zijn levensgeluk. Resitatief en aria van Chevreuse Chevreuse vermoedt dat Maria met Chalais gevlucht is. Fiesque vertelt hem echter dat zij het landgoed niet verlaten heeft. Hij laat haar bewaken.
Chevreuse laat Maria roepen. Hij wil op een bloedige manier wraak nemen. Resitatief en duet.
Vol angst komt Maria binnen. Cheuvreuse wil van haar horen of zijn eer niet is aangetast.
Maria kijkt steeds weer op de klok. Zij is bang voor Chalais, die over een uur zal terugkeren.
Als hij binnenkomt, is er geen uitweg meer. Chevreuse daagt Chalais uit tot een duel, hij wil hem doden, maar nu op eerlijke wijze.
Chalais wenst alleen de dood.
Maria smeekt Chevreuse vertwijfeld om haar ook te doden.
Als de posities voor het duel worden ingenomen, hoort men twee schoten.
Fiesque verschijnt met bewakers om Chalais gevangen te nemen.
Chevreuse zegt dat hij zichzelf gedood heeft om aan de beul te ontkomen.
Zijn laatste woorden zijn voor Maria: "De dood voor hem! Het leven met de schande voor jou, jij ontrouwe vrouw!".  


(Aken 13-05-2000 / Theater Aachen)

ELIO BONCOMPAGNIdirigent
BRUNO BERGER - GORSKIregie
KARIN FRITZdecor 
JOSEF DUYXlicht
Bezetting 
KATHLEEN CASELLOMaria (sopraan)
DARIO SCHMUNCKRiccardo (tenor)
VLADIMIR STOYANOVEnrico
WOLFGANG BIEBUYCKDe Fiesque (bas)
JOHANNES PIOREKVisconte di Suze (bas)
ANDREAS JOOSTArmando di Gondi (tenor)
HANS SCHAAPKENSAubry (tenor)
MANFRED REINERbediende van Enrico (bas)