componist
* Erasbach (Noord Palts) 02-07-1714
† Wenen 15-11-1784
Gluck was de zoon van een boswachter en groeide op in Bohemen. Hij werd opgevoed in een Jezuïten-semenarium in Komotau. Hij ontvluchte zijn ouderlijk huis en het seminarium en kwam als reizend muzikant terecht in Praag. Het zal rond 1731 geweest zijn toen hij zich hier inschreef aan de universiteit, waar hij muziek en filosofie studeerde. Zijn geld verdiende hij met muzikale opdrachten van de adel en als kerkorganist (1727-1734). Als orkestmusicus deed hij zijn eerste ervaringen op met werken van Vivaldi, Albinoni, Loli, Polardo en Porta. Ook kreeg hij in Praag grote waardering voor de opera.
In 1735 en 1736 reisde hij naar Wenen waar de Oostenrijkse Vorst Lobkowitz hem de mogelijkheid boodt zich daar te vestigen. Zijn mecenas (begunstiger) hier werd de Italiaanse Prins Antonio Melzi. Hij kon naar Milaan om in de leer te gaan bij Giovanni Battista Sammartini. Hier schreef Gluck zijn eerste opera Artaserse die in 1741 in première ging in Milaan (Teatro Ducale). Het was een groot succes, net als de daaropvolgende reeks opera`s. Zijn wereldfaam was gevestigd.
In 1745 werd hij uitgenodigd in Londen. Hier componeerde hij een pasticcio 1) voor de opening van het Haymarket Theatre, La Caduta dei Giganti (1746) en gaf hij een gemeenschappelijk concert met Händel. Van 1745 - 1752 was hij in dienst van een operagezelschap, dat in Pillnitz (bij Dresden) en Wenen opera`s van hem opvoerde. Als huiscomponist van de Italiaanse theatergroep Mingotti voerde hij zijn opera`s op in Wenen, Hamburg, Kopenhagen, Parijs, Praag en Napels.
In 1570 trouwt hij met de 16 jarige Marianne Pergin en in 1752 vestigt hij zich in Wenen. Hij is dan een gewaardeerd musicus en krijgt van het Keizerlijk hof regelmatig opdrachten voor Italiaanse opera`s en opera`s Comique. Ook wordt hij benoemd als dirigent van de Hofopera.
Na eerdere kennismaking met de oratoria van Händel en de opera`s van Rameau en Lully was Gluck al tot andere ideeën gekomen wat betreft de opera. Hij past zich in het begin nog aan tot de opera seria, die echter geen mogelijkheid biedt tot een echte dramatische ontwikkeling. Als hij in Wenen kennis maakt met verschillende dramatische muziekvormen, Opéra-Comique, Vaudeville en het ballet, ontwikkelt hij een opera nieuwe stijl.
In 1761 ging hij samenwerken met de librettist Raniere de`Calzabigi en de choreograaf Gaspari Angiolini. Dit bracht hem tot het schrijven van Orfeo ed Euridice waarvan de première plaatsvond in Wenen.
Vanaf 1773 - 1779 woonde hij weer in Parijs waar zijn hervorming van het nationale Franse operagenre tot heftige discussie leidde. Het werd een strijd tussen de aanhangers van Gluck en Puccini, maar Gluck kwam als overwinnaar uit de strijd. Zijn leerlinge Marie - Antoinette maakte een portret van hem.
Na het succes van Iphigénie en Aulide wordt hij door keizerin Maria Theresia benoemd tot hofcomponist. De première van Iphigénie en Tauride was Glucks grootste succes. In 1780 gaat hij terug naar Wenen.
Opera`s
Artaserse (1741)
Libretto van Pietro Metastatio
Opera in 3 aktes.
Plaats en tijd. .
Première. Milaan (Regio Ducal Teatro) op 26-12-1741.
Demofoonte (1742)
Libretto van Pietro Metastatio
Opera in 3 aktes. (Opgedragen aan Otto Ferdinand Graf von Abensberg und Traun)
Plaats en tijd. .
Première. Milaan (Regio Ducal Teatro) op 06-01-1743
Il Re Poro (1743) (Koning Poros)
Ipermnestra (1744)
La caduta dei Giganti (1746)
Nozze d`Ercole ... (1747)
Semiraris (1748)
La Contesa dei Numi (1748)
Ezio (1750)
La Clemenza di Tito (1752)(ook een opera van Mozart)
Libretto van Pietro Metastatio
Opera in 3 aktes.
Plaats en tijd. .
Première. Napels (Teatro San Carlo) op 04-11-1752.
Les Chinoises !754)
Le Chinois (1756) (de Chinees)
L`île de Merlin ou le monde renverse (1758)
L`invrogne corrigé (1760) (Der bekehrte Trunkenbold)
La Cadi Dupé (1761) (Der betrogene Kadi)
La Rencontre Imprévue (1763)
Orfeo ed Euridice (1762)
Libretto van Ranieri de`Calzabigi (Italiaans / Weense versie)
Tragédie opera in 3 aktes en 5 tonelen.
Plaats en tijd. boven en onderwereld, mythische tijd.
Première. Wenen ( Kaiserliches Hoftheater) op 05-10-1762.
Orphée et Euridice (Franse versie)(1774)
Libretto van Pierre-Louiss Moline (Franse / Parijse versie), naar Calzabigi.
Tragédie opera in 3 aktes en 5 tonelen.
Plaats en tijd. boven en onderwereld, mythische tijd.
Première. Parijs (Acedémie Royale) op 02-08-1774.
Alceste (1767/1776)
Libretto van Rainieri de` Calzabigi naar het drama van Euripides
Opera in 3 aktes.
Plaats en tijd.
Wenen (Burgtheater) op 16-12-1767.
Franse versie.
Libretto bewerkt door François Gand-Le blanc du Roullet.
Première. Parijs (Acedémie Royale) op 23-04-1776.
Paride ed Elena (1770) (Parijs en Helena)
Libretto van Raniero Simone Francesco Maria de` Calzabigi naar het drama van Euripides
Opera in 5 aktes.
Plaats en tijd.
Wenen (Burgtheater) op 30-11-1770
Iphigénie en Aulide (1774)
Libretto bewerkt door François Gand-Le blanc du Roullet, naar Euripides van Jean Racine
Opera in 3 aktes, (opgedragen aan Koning Lodewijk XII van Frankrijk).
Plaats en tijd.
Première. Parijs (Acedémie Royale) op 19-04-1774.
Armide (1777)
Librettovan Philippe Quinault naar "Gerusalemme Liberata" van Torquato Tasso
Opera in 5 aktes.
Plaats en tijd.
Première. Parijs (Acedémie Royale) op 23-09-1777
Iphigénie en Tauride (1779)
Libretto van Nicolas-François Guillard en François Gand-Le blanc du Roullet naar de gelijknamige tragedie van Claude Guimond de la Touche (Euripides)
Opera in 4 aktes. (opgedragen aan Koningin Marie-Antoinette van Oostenrijk)
Plaats en tijd.
Première. Parijs (Acedémie Royale) op 18-05-1779
Echo et Narcisse (1779)
Libretto van Louis Théodore Baron de Tschudi naar Oviidius (Metamorphosen)
Opera in 3 aktes.
Plaats en tijd.
Première. Parijs (Acedémie Royale) op 24-09-1779
Première. 2e versie, Parijs (Acedémie Royale) op 08-08-1780
Balletten
Don Juan ou Le Festin de Pierre (1761) (Don Juan of de stenen gast)
Alexandre (1765)
Semiramide (1765)
Andere werken
7 oden en liederen
8 sonates
9 symfonieën (eigenlijk opera ouvertures)
| 1) pasticcio (pastei) Een typische Italiaanse operavorm uit de 18e eeuw. De opera, meestal een opera seria, wordt dan samengesteld uit aria`s, ensembles en instrumentale stukken uit verschillende bestaande opera`s, of andere vocale composities van een of meerdere componisten. Op deze wijze kon men het publiek in een korte tijd kennis laten maken met de mooie en geliefde aria`s en ensembles uit nieuwe muziekstukken. |
